In de verdediging schieten tijdens ruzie in je relatie

Als er vuisten op je af komen, moet je zorgen voor een verdediging. Gevaar. Je lijf staat strak van de spanning. Alles is nu gericht op zelfbehoud in de vorm van vechten, vluchten of bevriezen. Zo zijn we geprogrammeerd als mensen en er is weinig wat we kunnen veranderen aan deze natuurlijke reflexen. Maar wat doe je als er woorden op je af komen? Stel dat je partner je ergens op aanspreekt, kritiek op je heeft, wat doe je dan?

Dr. Gottman, die het concept van de vier ruiters heeft bedacht, als voortekenen van een relatie die op zijn eind loopt, is hier duidelijk over. Uit zijn jarenlange onderzoek is gebleken dat je steeds verder van elkaar verwijderd raakt, wanneer je bij je partner steeds weer in de verdediging schiet. Iedere feedback of opbouwende kritiek voelt aan als een mes in je rug. Na het gevoel komt de verdediging vrijwel altijd in de vorm van een aanval, je kaatst meteen de bal terug naar de ander. Niemand krijgt graag kritiek, dat is duidelijk. Maar als je in de verdediging schiet en meteen heftig reageert, breng je een lawine van boosheid en verdriet op gang die pas stopt als er iets kapot is gemaakt bij jezelf en de ander.

Hoe kan ik minder defensief reageren in mijn relatie?

Om te beginnen moet je weten wat er met je gebeurt. Er komen woorden op je af, woorden die klinken als boze zoemende wespen, die je willen steken. Je hoort niet meer goed wat je partner nu eigenlijk zegt. De woorden worden vervormd en raken je diep in je hart. Je wordt keihard aan de kant gezet, je krijgt de schuld van alles. Waar haalt hij of zij het lef vandaan? Waarom kijkt hij of zij niet eerst naar zichzelf? Op dit moment is de spanning in je lijf gestegen, haal je sneller adem en klopt je hart als een razende in je borstkas. Nog voor je goed en wel hebt geluisterd en gereflecteerd, sodemieter je de hele lading terug in het gezicht van de ander. Hoe durft hij of zij om kritiek op je te hebben!

In de verdediging schieten

Je voelt de diepe pijn van afwijzing en van de dreiging om verlaten te worden. Je denkt niet rationeel meer, maar je gebruikt op dat moment het oudste, het oerdeel van je hersenen. Dit deel van je hersenen heeft geen taal en is niet in staat om begripvol of rationeel te denken. Het handelt automatisch bij gevaar en het toetst dit gevaar niet aan de realiteit. Je verdedigende reactie staat op dit moment niet meer in verhouding tot de oorspronkelijke kritiek of feedback van je partner. De ander zal de verdediging als een aanval interpreteren en aan de hand van wat jullie patroon is, zich terugtrekken of zelf aanvallen.

Dichter bij je partner

Je weet nu wat er met je gebeurt en waarom je zo reageert. Probeer in je lichaam te voelen wat er gebeurt als er dingen worden gezegd die je raken en pijnlijk aanvoelen. Waar in je lichaam voel je de pijn? En als dat deel van je lichaam zou kunnen praten, wat zou het je dan willen vertellen? Praat hierover met je partner en vraag om hulp. Je wil je partner geen pijn doen en ook niet steeds in de verdediging schieten. Je wil juist dichter bij de ander zijn en niet steeds een eenzaam gevoel hebben. Je wil het wel anders maar hoe dan?

Hoe dan?

Oefen jezelf in het herkennen van je pijn. Laat het een signaal zijn om een andere reactie in te zetten. Neem bij het voelen van de pijn even tijd voor jezelf, stap desnoods uit het gesprek en neem je time out. Zorg ervoor dat je spanning wat is gezakt als je weer het gesprek in gaat. Als je namelijk hoog in je spanning zit, denk je niet meer redelijk na en loop je gevaar dat je oerhersens het weer van het redelijke deel overnemen. Praat met elkaar en deel je angsten en zorgen. Wellicht is relatietherapie een goed idee om samen jullie patronen in kaart te brengen op een veilige manier.